ផែនការ៥ឆ្នាំ៖ យុទ្ធសាស្ត្រគន្លឹះរបស់សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន ឆ្ពោះទៅការអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា

ការអភិវឌ្ឍន៍ដ៏ឆាប់រហ័សរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ពីគំនរផេះផង់ក្រោយរបបប្រល័យពូជសាសន៍ មកជាប្រទេសមួយដែលមានសន្តិភាព ស្ថិរភាព និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចគួរឲ្យកត់សម្គាល់ គឺមិនអាចកាត់ផ្ដាច់បានពីការដឹកនាំប្រកបដោយចក្ខុវិស័យ និងការអនុវត្ត “ផែនការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចសង្គមជាតិរយៈពេល ៥ ឆ្នាំ” ជាបន្តបន្ទាប់របស់រាជរដ្ឋាភិបាល ក្រោមការដឹកនាំដ៏ឈ្លាសវៃរបស់ សម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន។ ផែនការទាំងនេះបានដើរតួនាទីជាត្រីវិស័យដ៏សំខាន់ ក្នុងការកំណត់ទិសដៅ និងយុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍន៍ជាតិ។

និយមន័យ និងសារៈសំខាន់នៃផែនការ៥ឆ្នាំ

“ផែនការ៥ឆ្នាំ” សំដៅលើឯកសារគោលនយោបាយមេ ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានរៀបចំឡើងជាទៀងទាត់ រៀងរាល់ ៥ ឆ្នាំម្តង ដើម្បីកំណត់អាទិភាព គោលដៅ និងយុទ្ធសាស្ត្រសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមជាតិ។ ផែនការនេះមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់ ព្រោះវាជាក្របខ័ណ្ឌយុទ្ធសាស្ត្រដែល៖

កំណត់ទិសដៅរួម: ផ្តល់ទិសដៅច្បាស់លាស់សម្រាប់ក្រសួង-ស្ថាប័ននានា ក៏ដូចជាវិស័យឯកជន និងដៃគូអភិវឌ្ឍន៍។
សម្របសម្រួលការវិនិយោគ: ជួយសម្របសម្រួលការបែងចែកធនធាន និងការវិនិយោគទាំងសាធារណៈ និងឯកជនឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព។
តាមដានវឌ្ឍនភាព: ជាឧបករណ៍សម្រាប់តាមដាន និងវាយតម្លៃវឌ្ឍនភាពនៃការអភិវឌ្ឍជាតិ។

ការវិវត្តន៍នៃផែនការ និងគោលបំណងរួម

ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៧៩ កម្ពុជាបានអនុវត្តនូវផែនការ ៥ ឆ្នាំជាច្រើន ដែលនីមួយៗឆ្លើយតបទៅនឹងស្ថានភាពជាក់ស្ដែង និងតម្រូវការរបស់ប្រទេសជាតិនៅតាមដំណាក់កាលនីមួយៗ៖

ដំណាក់កាលដំបូង (ក្រោយឆ្នាំ ១៩៧៩): ផែនការផ្តោតសំខាន់លើការស្តារប្រទេសពីសូន្យ ការដោះស្រាយបញ្ហាអត់ឃ្លាន ការស្តារផលិតកម្មកសិកម្ម ការរៀបចំប្រព័ន្ធសង្គម និងការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធមូលដ្ឋានដែលត្រូវបានបំផ្លាញ។ គោលដៅចម្បងគឺធានានូវការរស់រានមានជីវិតរបស់ប្រជាជន និងមូលដ្ឋានសម្រាប់កំណើននាពេលអនាគត។
ដំណាក់កាលកណ្តាល (ទសវត្សរ៍ ១៩៩០-២០០០): បន្ទាប់ពីការចុះកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស (១៩៩១) និងការសម្រេចបានសន្តិភាពពេញលេញ (១៩៩៨) ផែនការ ៥ ឆ្នាំ បានចាប់ផ្តើមផ្តោតលើការផ្លាស់ប្តូរសេដ្ឋកិច្ចទៅជាទីផ្សារសេរី ការទាក់ទាញការវិនិយោគបរទេស ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ និងការអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្ស។
ដំណាក់កាលចុងក្រោយ (ឆ្នាំ ២០០០ មកដល់បច្ចុប្បន្ន): ផែនការបានវិវត្តន៍ទៅរកការជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយចីរភាព ពិពិធកម្មសេដ្ឋកិច្ច ការកែលម្អអភិបាលកិច្ច ការអភិវឌ្ឍជនបទ និងការលើកកម្ពស់គុណភាពជីវិតប្រជាជន។ ផែនការទាំងនេះបានដាក់ចេញនូវមូលដ្ឋានគ្រឹះសម្រាប់យុទ្ធសាស្ត្របញ្ចកោណ-ដំណាក់កាលទី ១ របស់រាជរដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្ន។

សមិទ្ធផលសំខាន់ៗដែលកើតចេញពីផែនការ៥ឆ្នាំ

ក្រោមការដឹកនាំរបស់សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន ផែនការ ៥ ឆ្នាំទាំងនេះបានរួមចំណែកយ៉ាងធំធេងដល់សមិទ្ធផលជាតិជាច្រើន៖

កំណើនសេដ្ឋកិច្ចខ្ពស់៖ កម្ពុជាបានរក្សាបាននូវអត្រាកំណើនផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (GDP) ខ្ពស់ជាមធ្យមប្រមាណ ៧% ក្នុងមួយឆ្នាំ អស់រយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍ ដែលធ្វើឲ្យកម្ពុជាក្លាយជាប្រទេសចំណូលមធ្យមកម្រិតទាប។
ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ៖ អត្រាភាពក្រីក្របានធ្លាក់ចុះគួរឲ្យកត់សម្គាល់ពីជាង ៥០% នៅឆ្នាំ ២០០៤ មកនៅត្រឹមប្រមាណ ១៧.៨% នៅឆ្នាំ ២០២០ (មុនវិបត្តិ COVID-19)។
ការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ៖ បណ្ដាញផ្លូវថ្នល់ ស្ពាន កំពង់ផែ និងព្រលានយន្តហោះត្រូវបានសាងសង់ និងពង្រីកយ៉ាងច្រើន។ ប្រព័ន្ធអគ្គិសនីបានពង្រីកគ្របដណ្ដប់ទូទាំងប្រទេស។
ការកែលម្អជីវភាពសង្គម៖ វិស័យអប់រំ សុខាភិបាល និងសុខុមាលភាពសង្គមបានរីកចម្រើនគួរឲ្យកត់សម្គាល់ ជាមួយនឹងការកើនឡើងនូវអត្រាអក្ខរកម្ម និងអាយុសង្ឃឹមរស់។

ផែនការ ៥ ឆ្នាំ គឺជាសក្ខីកម្មនៃការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ក្នុងការកសាងប្រទេសជាតិប្រកបដោយចក្ខុវិស័យ និងយុទ្ធសាស្ត្រច្បាស់លាស់ ដែលបាននាំកម្ពុជាឲ្យឆ្លងផុតពីស្ថានភាពដ៏លំបាកបំផុត ឆ្ពោះទៅរកភាពរុងរឿង និងអភិវឌ្ឍន៍ឥតឈប់ឈរ៕

សំណួរដែលសួរញឹកញាប់ (FAQs) អំពីផែនការ៥ឆ្នាំ

១. តើអ្វីទៅជា “ផែនការ៥ឆ្នាំ” របស់កម្ពុជា?

“ផែនការ៥ឆ្នាំ” គឺជាឯកសារគោលនយោបាយមេដែលរៀបចំឡើងរៀងរាល់ ៥ ឆ្នាំម្តង ដើម្បីកំណត់អាទិភាព គោលដៅ និងយុទ្ធសាស្ត្រសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមជាតិរបស់កម្ពុជា។

២. តើផែនការទាំងនេះចាប់ផ្តើមអនុវត្តពីពេលណា?

ផែនការទាំងនេះបានចាប់ផ្តើមអនុវត្តតាំងពីក្រោយការរំដោះប្រទេសនៅឆ្នាំ ១៩៧៩ ដើម្បីស្តារប្រទេសពីសូន្យ និងបន្តវិវត្តន៍តាមដំណាក់កាលនីមួយៗ។

៣. តើគោលបំណងចម្បងនៃផែនការ៥ឆ្នាំមានអ្វីខ្លះ?

គោលបំណងបានផ្លាស់ប្តូរតាមដំណាក់កាល ប៉ុន្តែគោលដៅរួមគឺដើម្បីធានាការរស់រានមានជីវិតរបស់ប្រជាជន ស្តារសេដ្ឋកិច្ច ពង្រឹងសន្តិភាព កាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ និងជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចសង្គមប្រកបដោយចីរភាព។