នៅថ្ងៃទី ១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ ១៩៧៥ ប្រជាជនកម្ពុជាគ្រប់រូបបាននឹកស្មានថា សន្តិភាពពិតជាបានមកដល់មែនបន្ទាប់ពីសង្គ្រាមស៊ីវិលដ៏រ៉ាំរ៉ៃ។ ប៉ុន្តែការពិត ថ្ងៃនោះគឺជាការចាប់ផ្ដើមនៃទំព័រប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏ខ្មៅងងឹតបំផុតមួយ ដែលបានលេបត្របាក់ជីវិតប្រជាជនខ្មែរជិត ៣ លាននាក់ ក្រោមការដឹកនាំរបស់ របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ហៅថា ខ្មែរក្រហម។
- ការបំផ្លាញឫសគល់សង្គមជាតិ
- វាលពិឃាត និងគុកទារុណកម្ម
- ការរង់ចាំការរំដោះ
- សំណួរដែលសួរញឹកញាប់ (FAQs) អំពីរបបខ្មែរក្រហម
- ១. តើរបបខ្មែរក្រហមចាប់ផ្តើម និងបញ្ចប់នៅពេលណា?
- ២. តើ “កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ” ជាអ្វី?
- ៣. តើរបបខ្មែរក្រហមបានសម្លាប់ប្រជាជនខ្មែរប៉ុន្មាននាក់?
- ៤. តើអ្វីជាគោលនយោបាយសំខាន់ៗរបស់របបខ្មែរក្រហម?
- ៥. តើអ្វីទៅជា “វាលពិឃាត” និង “គុក S-21 (ទួលស្លែង)”?
- ៦. តើថ្ងៃទី ៧ មករា ១៩៧៩ មានសារៈសំខាន់អ្វីខ្លះចំពោះប្រជាជនកម្ពុជា?
ការបំផ្លាញឫសគល់សង្គមជាតិ
របបខ្មែរក្រហម ដែលដឹកនាំដោយប៉ុល ពត បានដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយជ្រុលនិយម និងព្រៃផ្សៃបំផុត ក្នុងបំណងបង្កើត “សង្គមថ្មី” ដោយគ្មានវណ្ណៈ គ្មានទីផ្សារ គ្មានជំនឿសាសនា និងគ្មានទំនាក់ទំនងជាមួយពិភពលោកខាងក្រៅ។ ភ្លាមៗក្រោយថ្ងៃចូលកាន់កាប់ ប្រជាជនទាំងអស់ត្រូវបានបង្ខំឲ្យ ជម្លៀសចេញពីទីក្រុងធំៗនានា រួមទាំងរាជធានីភ្នំពេញផងដែរ ដោយត្រូវដើររាប់រយគីឡូម៉ែត្រឆ្ពោះទៅកាន់ជនបទក្រោមការគំរាមកំហែង និងការសម្លាប់យ៉ាងសាហាវឃោរឃៅ។
នៅតាមជនបទ ប្រជាជនត្រូវបានបង្ខំឲ្យធ្វើការងារធ្ងន់ធ្ងរហួសកម្លាំងពីព្រឹកដល់យប់ ក្នុងនាមជា “កម្លាំងបដិវត្តន៍”។ ការអត់ឃ្លាន រោគឆ្លង និងការនឿយហត់ បានក្លាយជាភ្នាក់ងារមរណៈដ៏ធំធេង។ សាលារៀន មន្ទីរពេទ្យ វត្តអារាម និងទីផ្សារទាំងអស់ត្រូវបានបិទ និងបំផ្លាញ។ ប្រព័ន្ធរូបិយវត្ថុត្រូវបានលុបបំបាត់ចោលទាំងស្រុង។ ការគោរពប្រណិប័តន៍សាសនាត្រូវបានហាមឃាត់ដាច់ខាត ហើយព្រះសង្ឃត្រូវបានបង្ខំឲ្យសឹក និងធ្វើការដូចប្រជាជនធម្មតា។ គូស្វាមីភរិយាត្រូវបានបង្ខំឲ្យរៀបការតាមការចាត់តាំងរបស់អង្គការ។ សរុបមក អ្វីៗដែលជាតម្លៃមនុស្សជាតិ និងសង្គមត្រូវបានបំផ្លាញខ្ទេចខ្ទាំ។
វាលពិឃាត និងគុកទារុណកម្ម
ភាពសាហាវឃោរឃៅរបស់របបនេះបានឈានដល់កម្រិតកំពូល តាមរយៈ ការកាប់សម្លាប់រង្គាល ដែលបានឆក់យកជីវិតមនុស្សរាប់លាននាក់។ អ្នកដែលមានចំណេះដឹង បញ្ញវន្ត អ្នកធ្លាប់បម្រើការងារឲ្យរបបមុនៗ ក៏ដូចជាអ្នកដែលគ្រាន់តែហ៊ានតវ៉ា ឬមិនព្រមធ្វើតាមបញ្ជាអង្គការ ត្រូវបានចោទប្រកាន់ជា “ខ្មាំង” ហើយត្រូវបានសម្លាប់ចោលយ៉ាងព្រៃផ្សៃបំផុត។ ទីកន្លែងជាច្រើនបានក្លាយជា “វាលពិឃាត” ដ៏សែនអាណោចអាធ័ម។
គុកសន្តិសុខ S-21 (ទួលស្លែង) គឺជានិមិត្តរូបនៃការធ្វើទារុណកម្ម និងការសម្លាប់យ៉ាងឃោរឃៅបំផុតរបស់របបខ្មែរក្រហម។ អតីតវិទ្យាល័យមួយនេះ ត្រូវបានកែប្រែជាមន្ទីរឃុំឃាំង និងមជ្ឈមណ្ឌលសួរចម្លើយដ៏គួរឲ្យរន្ធត់ ដែលមនុស្សរាប់ពាន់នាក់ត្រូវបានធ្វើទារុណកម្មមុនពេលបញ្ជូនទៅសម្លាប់នៅជើងឯក។
ការរង់ចាំការរំដោះ
ក្នុងរយៈពេលជិត ៤ ឆ្នាំ (១៩៧៥-១៩៧៩) ប្រជាជនកម្ពុជាបានរស់នៅក្នុងភាពភ័យខ្លាច ការឈឺចាប់ និងការរង់ចាំដោយអស់សង្ឃឹម។ ពួកគេបានត្រឹមតែទន្ទឹងរង់ចាំនូវពន្លឺសង្ឃឹម ដែលនឹងអាចរំដោះពួកគេពីនរកលោកិយ៍នេះ។ ភាពងងឹតដ៏ក្រាស់ឃ្មឹកនេះ គឺជារបួសដ៏ជ្រៅបំផុតមួយក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជា ដែលមិនអាចបំភ្លេចបាន ហើយជាមេរៀនដ៏មានតម្លៃសម្រាប់មនុស្សជំនាន់ក្រោយ។
សំណួរដែលសួរញឹកញាប់ (FAQs) អំពីរបបខ្មែរក្រហម
១. តើរបបខ្មែរក្រហមចាប់ផ្តើម និងបញ្ចប់នៅពេលណា?
- របបខ្មែរក្រហមបានចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃទី ១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ ១៩៧៥ នៅពេលដែលកងទ័ពខ្មែរក្រហមបានចូលកាន់កាប់ទីក្រុងភ្នំពេញ។ របបនេះត្រូវបានផ្តួលរំលំនៅថ្ងៃទី ៧ ខែមករា ឆ្នាំ ១៩៧៩ ដោយកងទ័ពរណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា និងកងទ័ពស្ម័គ្រចិត្តវៀតណាម។
២. តើ “កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ” ជាអ្វី?
- “កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ” គឺជាឈ្មោះផ្លូវការនៃប្រទេសកម្ពុជាក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់របបខ្មែរក្រហម។ ឈ្មោះនេះត្រូវបានប្រើប្រាស់ពីឆ្នាំ ១៩៧៥ ដល់ ១៩៧៩។
៣. តើរបបខ្មែរក្រហមបានសម្លាប់ប្រជាជនខ្មែរប៉ុន្មាននាក់?
- តាមការប៉ាន់ស្មានដែលទទួលស្គាល់ជាទូទៅ របបខ្មែរក្រហមបានបណ្តាលឱ្យប្រជាជនខ្មែរចន្លោះពី ១.៧ ទៅ ៣ លាននាក់ បានបាត់បង់ជីវិត។ ការស្លាប់ទាំងនោះបណ្តាលមកពីការកាប់សម្លាប់ ការអត់ឃ្លាន ជំងឺ និងការធ្វើការហួសកម្លាំង។
៤. តើអ្វីជាគោលនយោបាយសំខាន់ៗរបស់របបខ្មែរក្រហម?
- គោលនយោបាយសំខាន់ៗរួមមាន៖
- ការជម្លៀសប្រជាជនពីទីក្រុងទៅជនបទ និងការបង្ខំឲ្យធ្វើការងារកសិកម្ម។
- ការលុបបំបាត់រូបិយវត្ថុ ទីផ្សារសេរី និងជំនឿសាសនា។
- ការកាប់សម្លាប់បញ្ញវន្ត អ្នកជំនាញ មន្ត្រីរាជការចាស់ៗ និងអ្នកដែលត្រូវបានចាត់ទុកថាជា “ខ្មាំង”។
- ការរៀបចំអាពាហ៍ពិពាហ៍ដោយបង្ខំ និងការហាមឃាត់សិទ្ធិសេរីភាពផ្ទាល់ខ្លួន។
៥. តើអ្វីទៅជា “វាលពិឃាត” និង “គុក S-21 (ទួលស្លែង)”?
- “វាលពិឃាត” គឺជាឈ្មោះទូទៅសម្រាប់ទីកន្លែងជាច្រើននៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា ដែលរបបខ្មែរក្រហមបានធ្វើការសម្លាប់រង្គាលប្រជាជន។
- “គុក S-21” ឬ “ទួលស្លែង” គឺជាអតីតវិទ្យាល័យមួយនៅភ្នំពេញ ដែលត្រូវបានខ្មែរក្រហមប្រើជាមន្ទីរឃុំឃាំង ធ្វើទារុណកម្ម និងសម្លាប់មនុស្សរាប់ពាន់នាក់។ បច្ចុប្បន្ន វាត្រូវបានកែប្រែទៅជាសារមន្ទីរប្រល័យពូជសាសន៍។
៦. តើថ្ងៃទី ៧ មករា ១៩៧៩ មានសារៈសំខាន់អ្វីខ្លះចំពោះប្រជាជនកម្ពុជា?
- ថ្ងៃទី ៧ មករា ១៩៧៩ ត្រូវបានចាត់ទុកជា “ទិវាជ័យជម្នះលើរបបប្រល័យពូជសាសន៍“។ វាជាថ្ងៃដែលកម្ពុជាត្រូវបានរំដោះចេញពីរបបខ្មែរក្រហម ដែលបាននាំមកនូវសន្តិភាព និងបើកទំព័រថ្មីសម្រាប់ការកសាង និងអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសឡើងវិញពីចំណុចសូន្យ៕
